İş Hukukunda İbraname Sözleşmesi

İş hukukunda ibraname sözleşmesi; iş hukukunda oldukça önemlidir. İş ilişkisinde borcun ibra yoluyla sona ermesi ve ibranamenin geçerliliği 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesinde belirtilmiştir. İşverenler genellikle iş akdinin feshini takiben işçileriyle ileride bir problem yaşamamak ya da herhangi bir davaya maruz kalmamak için işçilerin bütün haklarını aldıkları yönünde ibraname imzalatırlar. İbra sözleşmesi nedir diye merak edenler için cevaplayalım. İbraname sözleşmesi, işverenin iş akdini feshi sonrasında işçiye bütün haklarını ödeyip işverenin tüm haklarını ödediğine dair imzalattığı resmi belgedir. İbraname savunması, hakkı ortadan kaldırabilecek itiraz niteliğinde olduğu için yargılamanın her aşamasında ileri sürülebilir. Bu makalede; işçi alacağı ibraname örneği, borçlar kanununa göre ibraname örneği, ibranamenin geçerliliği yargıtay kararı, ibranamenin geçerlilik şartları, ibra sözleşmesi örneği, sulh ve ibraname örneği, doldurulmuş ibraname örneği gibi konular ele alınacaktır.

İbranamenin Geçerlilik Şartları Nelerdir?

6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 420. maddesinde ibranamenin geçerli olma şartları açıkça belirtilmiştir. Bu maddeye göre; işverenin ödemekle yükümlü olduğu işçilik alacaklarına ilişkin düzenlenecek olan ibranamenin yazılı olması, ibraname tarihinin, iş sözleşmesinin sona ermesi tarihinden en az 1 ay sonraki tarih olması, ibra konusu alacak türünün ve tutarının ibranamede açıkça ve detaylı bir biçimde belirtilmesi, ibranamede yer alan miktarın eksiksiz ve banka aracılığıyla yatırılması zorunludur. Bu şartları taşımayan ibraname sözleşmeleri, kesin hükümsüzlük yaptırımına maruz kalır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 15.10.2010 tarih ve 2008/41165 E. 2010/29240 K. Sayılı kararında şu şekilde hüküm kurulmuştur;

“İş ilişkisi devam ederken düzenlenen ibra sözleşmeleri geçersizdir. İşçi bu dönemde tamamen işverene bağımlı durumdadır ve iş güvencesi hükümlerine rağmen iş ilişkisinin devamını sağlamak veya bir kısım işçilik alacaklarına bir an önce kavuşabilmek için iradesi dışında ibra sözleşmesi imzalamaya yönelmesi mümkün olup, Dairemizin kararlılık kazanmış uygulaması bu yöndedir.”

İbraname Nasıl Hazırlanır?

İş hukukunda ibraname sözleşmesi, yazılı olarak düzenlenmelidir. Bilgisayar ya da başka bir teknolojik araç yardımıyla ya da el yazısıyla yazılabilir. İşçi ve işveren arasında düzenleme tarihine ilişkin olarak hukuki bir ihtilafın doğması durumuna karşı işçinin el yazısı ile ibrarnameyi düzenlemesi yararlı olur.

İrade fesadı durumlarının iş hukukunda ibraname sözleşmeleri açısından özenle incelenmesi gerekir. İrade fesadı durumunda düzenlenen ibranamede, sözleşme yapılırken taraflardan birinin geçerli nedenlerle esaslı bir hataya düşmesi ya da karşı tarafın veya üçüncü şahısların hilesi, korkutması durumu varsa işçinin ibra iradesine değer verilmez ve ibra belgesi hükümsüz olur. Yani işveren, işçiyi aldatır ya da ibrarnameyi imzalamaya zorlarsa ibraname sözleşmesi geçersiz olur. İşçinin ibranamede yasal haklarını saklı tuttuğuna ilişkin ihtirazı kayıt varsa ibra iradesinin olmadığının göstergesidir. İşçinin hak kazanmadığı iddia edilen bir borcun ibraya konu olması mümkün değildir. Savunma ve işverenin diğer kayıtlarıyla çelişen ibraname sözleşmeleri de geçersizdir. İbranamede tarih yer almaması ve içeriğinden de fesih tarihinden sonra düzenlendiği açıkça anlaşılamaması durumunda ibraname geçersizdir.

6098 Sayılı Borçlar Kanunu’nun 420. Maddesinin ikinci fıkrası gereğince: “Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunludur.”

İbraname ile ibra edilen fazla mesai ücretleri, ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretleri gibi işçi alacaklarının nitelikleri ve miktarları ayrı ayrı, net, kesin ve açık bir biçimde, tereddüte yol açmayacak biçimde belirtilmelidir. Aksi halde yerleşmiş Yargıtay içtihatlarına göre makbuz olarak kabul edilir.

İşçi Alacağı İbraname Örneği

İBRANAME

İşyerinde çalışmaya başladığım …./…./…….. tarihinden işten ayrıldığım tarihe kadar yapmış olduğum çalışmalarımın karşılığında hak ettiğim ve yukarıda kalemler halinde gösterilen yasal haklarımın karşılığı olan miktarda parayı aldım. Yukarıda belirtilen bilgiler ile banka hesap numarası doğru olup bana aittir.

Yukarıda kalemler halinde gösterilen ve toplam tutarı ……………………………………. TL olan tutar tarafıma ödenmiş olup işverenden her hangi bir alacağım kalmamıştır. Bundan böyle maddi ya da manevi başkaca bir talepte bulunmayacağım beyanıyla birlikte işverenimi ibra ederim. …./…../20….

İmza

İşçi Adı Soyadı

T.C No

Diğer Yazılarımız:

Gece çalışması ve Fazla mesai

“İşe iade davası” işten çıkartıldım yasal haklarım nelerdir? “iş güvencesi” nedir? “işe iade avukatı”