Kamu görevlisi bir şahsın kendisine görevi nedeniyle emanet edilen ve mali değeri olan bir malı ya da parayı kendisi ya da bağlantısı olduğu bir kişi üzerine devretmesi, zimmete geçirme olarak ifade edilir. Zimmete para geçirme unsurları birçok farklı suç ile karıştırılabilir ve halk arasında yanlış ifadelerde kullanılabilir. Zimmet suçu nedir, Hırsızlık ve zimmete para geçirme arasındaki fark nedir, Türk Ceza Kanunu’nda Zimmet suçu hangi maddelerde açıklanır, Zimmet suçunun cezası nedir, Zimmet suçlusu kaç yıl hapis hükmü alır, Zimmet suçu şikayet süresi nedir, Nitelikli ve kullanma zimmeti suçu nedir, Denetim görevini ihmal ederek zimmete neden olmanın hükmü nedir? Sorularının yanıtlarını yazımızda derledik.
İçindekiler
Zimmet Suçu Nedir?
Bir kamu görevlisinin, kendisine görevi dahilinde emanet edilen bir mal üzerinden tasarrufta bulunması ya da kendisi veya tanıdığı bir kişi üzerine malları devretmesi zimmet suçu olarak değerlendirilir. Zimmet suçu avukat, bilirkişi, devlet memuru gibi kamu görevlileri tarafından işlenir. Zimmet suçları, sıklıkla zimmete para geçirme olarak da anlatılsa yalnızca para değil mal, ziynet gibi değerli tüm özel eşyalar bu konuya dahildir. Kamu görevlisi olmayan kişiler tarafından işlenen, malı izinsiz alma veya üzerinden tasarruf etme fiilleri hırsızlık ya da görevi ve güveni kötüye kullanma suçu olarak yargılanırlar.
TCK’da Zimmet Suçu Hangi Maddelerde Açıklanır?
Zimmet suçu, Türk Ceza Kanunu’nda Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar kapsamında 247. maddede yer alır. Zimmet suçu işleyen bir kamu görevlisi beş yıldan on iki yıla kadar ceza alabilir. Zimmetin açığa çıkmasını engellenecek davranış ve planların tespit edilmesi durumunda ceza yarı oranda attırılır. Malın veya paranın geçici bir süre kullanılıp geri iade edildiği durumlarda ise ceza yarı yarıya indirilir. Ancak para iade edilse dahi ceza hükmü verilir.
TCK madde 247 şu sekilde yazılmıştır;
(1) Görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(3) Zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir.
Zimmet suçları, görevi kötüye kullanma, irtikap ve rüşvet suçları ile karıştırılabilmektedir. Bu suçlar TCK’da da ayrı ayrı olarak değerlendirilmiş olup, suç içerikleri de birbirinden farklıdır. Kamu görevlisi bir kişinin görevini kötü amaçla kullanması durumunda TCK madde 257, bir kamu görevlisinin rüşvet alması durumunda TCK madde 252, kamu görevlisi bir kişinin görevinin kendisine sağladığı nüfuzu kullanarak bundan faydalanmaya çalışmaları durumu olan irtikap suçunda ise TCK madde 250 devreye girer.
Zimmet Suçu Şikayet Süresi Nedir?
Zimmet suçu şikayete bağlı olmayan suçlardandır. Savcılık tarafından suçun işlendiğinin tespiti halinde resmi bir şikayet yapılmasa dahi soruşturma başlatılır. Zimmet suçları direkt olarak kamu daireleri ve kamu dairelerinin güvenilirliğini ilgilendirdiği ve devlete karşı işlenen suçlar kategorisinde yer aldığı için savcılar zimmet suçunda hassasiyet gösterirler. Savcılık tarafından soruşturulan zimmet suçlarının zaman aşımı süresi 15 yıldır.
Nitelikli Ve Kullanma Zimmeti Suçu Nedir?
Zimmet suçları suçun işlenme şekline göre üç farklı türde değerlendirilerek cezalandırılır.
Suçun en temel şeklinde işlenerek ifade edildiği basit zimmet suçu durumunda faile 5 yıl ile 12 yıl arasında hapis ceza istenir. Nitelikli zimmet suçlarında ise fail, suçun ortaya çıkmasını engellemeye çalışır ve hileli hareketlerde bulunur. Bu durumda aldığı cezanın yarısı kadarı daha cezaya eklenir. Örnekle faile 6 yıl hapis hükmü verildiğinde buna 3 yıl daha eklenir ve hapis cezası 9 yıla çıkar. Kullanma zimmeti suçunda ise fail suçu işlediği malı ya da parayı kullanmış ancak geri iade etmiştir. Bu durumda failin suçu yarı oranda iner. Ceza tamamen kaldırılamaz. Örnekle 6 yıl hapis cezası verilen bir failin cezası bu durumda 3 yıla iner.
Zimmet Suçunda Etkin Pişmanlık
Suç nedeniyle ortaya çıkan zararın giderilmesi durumunda TCK madde 248’de yer alan etkin pişmanlık hükümleri ile cezada indirim uygulanabilir.
TCK madde 248 Etkin Pişmanlık şu şekilde düzenlenmiştir;
(1) Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
(2) Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir. Etkin pişmanlığın hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir.
Zimmet suçlarında cezaların en az 3 yıl olarak verilmesi hükmü bulunduğundan cezalar para cezasına çevrilemez. Yasalara göre 1 yılın üzerindeki cezalar para cezasına dönüştürülemez.
Denetim Görevini İhmal Ederek Zimmete Neden Olmanın Hükmü Nedir?
Denetim görevini ihmal ederek zimmete neden olmak; denetim yapacak kamu görevlisinin görevine gerekli özeni göstermeyerek suçun işlenmesine imkan sağlamak ya da kasten göz yummak olarak açıklanabilir. Bu gibi durumlarda suç kastı olmasa dahi ihmal nedeniyle suçluya isteyerek yada dikkatsizlik ile yardım edilmiş olur ve bu kamu görevlileri de cezalandırıyor. Denetim görevini ihmal ederek zimmete neden olmak, suçtaki kasıt göz önüne alınarak 3 aydan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.