İşverenlerin ve çalışanların karşılıklı olarak haklarını korumak amacı ile yapılan iş sözleşmeleri, kanunlarla belirlenen belli kurallar çerçevesinde imzalanır. Bu sözleşmenin haksız biçimde feshedilmesi durumunda ise, birtakım kanuni yaptırımlar mevcuttur. Bir iş sözleşmesinin haksız olarak feshedilmesinin getirdiği bu yaptırımlardan önce, iş sözleşmelerinin geçersiz fesih sebeplerinin neler olduğunu bilmek gereklidir.
İçindekiler
İş Sözleşmesinin Geçersiz Fesih Nedenleri
İş sözleşmesinin geçersiz fesih sebepleri dört türlüdür. Bunlardan ilki, genel hükümler kapsamında fesihtir. Diğer geçersiz fesih nedenleri ise, usulsüz fesih, haksız fesih ve kötü niyetli fesih olarak sınıflandırılmaktadır.
Genel hükümler kapsamında fesih başlığı altında ilk olarak, anayasal hakların ihlali ile fesih bulunmaktadır. Buna göre buna göre dil, din, ırk ayrımı gözetilmeksizin herkes, kanunlar nazarında eşittir. Bir iş sözleşmesinin bu tür ayrımcılıklar yüzünden feshedilmesi, kesinlikle kanun dışıdır. Bununla birlikle bir çalışanın sendikal haklarını kullanması da kanunlar tarafından kendisine sunulan bir haktır. Bu nedenle de iş sözleşmesinin feshi yapılamaz.
Genel hükümler kapsamında geçersiz fesih nedenlerinin diğerleri, fesih bildiriminin koşullu olması, fesih bildirimini yapanın ehliyete sahip olmaması, feshin ahlaka uygun olarak yapılmamasıdır. Bu nedenlere göre, bir iş sözleşmesinin feshedilmesi için haklı nedenleri ve bu nedenlerin yasal geçerliliğinin bulunmasına ihtiyaç vardır. Aksi durumda yapılan sözleşme fesihleri, kanunlar nazarında geçersiz sayılacaktır.
İş sözleşmesinin geçersiz fesih nedenleri arasında başka bir neden de usulsüz fesih nedenleridir. Bu nedenlere göre ihbar sürelerine uygun olmayarak yapılan fesihler de geçersizdir. Ayrıca bu ihbar süresine ilişkin ücretin, işveren tarafından ödenmemesi ve çalışana yeni bir iş arama izninin değerlendirilme hakkının engellenmesi de usulsüz fesih kapsamında değerlendirilmektedir.
Haksız fesih de iş sözleşmesinin geçersiz fesih nedenleri arasındadır. Buna göre sağlık nedenleri ile bir iş sözleşmesinin feshi, geçersiz sayılacaktır. Bunun dışında ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı durumlar ve zorlayıcı nedenlere bağlı olarak sözleşme feshediliyor ise, bunların ispatlanması gerekmektedir.
İş Sözleşmesinin Geçersiz Feshinin Sonuçları Nelerdir?
Çalışanlar ve işverenler arasında yapıcı bir ilişki kurulmasını sağlayan iş sözleşmeleri, haksız bir nedenle iptal edilirse, bu durumda çalışanın kanunen hakkını aramasının yolu açılır. İş mahkemelerine taşınan bu olayla fesih geçersiz kılınır. Bu durumda işverene uygulanan bazı yaptırımlar mevcuttur. Bu yaptırımlara göre ilk olarak, işverenin haksız biçimde sözleşmesini feshettiği çalışanı yeniden işe başlatma zorunluluğu bulunmaktadır. Mahkeme tarafından sözleşmenin feshinin geçersiz olduğuna karar verildikten sonra işverenin, çalışanı en geç bir ay içerisinde yeniden işe başlatması gerekir. Çalışanın bu yöndeki talebinin üzerine, eğer işveren işçiyi belirlenen bu süre içinde yeniden işe başlatmamış ise, çalışanın dört ay ve en fazla sekiz aylık ücretini kendisine tazminat olarak ödemesi kanunlar tarafından zorunlu tutulmaktadır.
Bir çalışanın sözleşmesinin işveren tarafından geçersiz olarak feshedilmesi üzerine, çalışanın iş mahkemelerine başvurması ve mahkeme sürecinin sonuçlanması belli bir sürece yayılmaktadır. Bu sürecin sonunda eğer mahkeme çalışanın lehine bir karar vererek, işverenin sözleşmeyi geçersiz biçimde feshettiği sonucuna varmış ise, bu durumda çalışanın bu süreye dahil olan bütün ücretleri işveren tarafından ödenecektir. Bu ücretler dört aya kadar olan ücretlerdir. Zaten mahkeme süreci de bu süreyi genellikle aşmamaktadır.
Mahkeme tarafından sözleşmenin geçersiz feshi kararına varıldıktan sonra, çalışanın on gün içinde iş yerine yeniden çalışma talebinde bulunması gerekir. Bu süreç içinde çalışan gereken başvuruyu yapmazsa, bu kez sözleşmenin feshi geçerli sayılacaktır. Bu nedenle çalışanların mahkeme kararından sonra bu başvuruyu yapmaları ve ellerinde buna dair bir belgenin bulunması önemlidir.
Diğer Yazılarımız: