İş sözleşmesi, İş kanununda belirtilmiş olan nedenlere bağlı olmaksızın işveren tarafından sonlandırılması durumunda, kanun, işçiye iş güvencesi kapsamında işe iade davası açma hakkı sunmaktadır. Bir işçinin haksız yere işinden olması sonrasında hukuki yollara başvurması işlemine işe iade davası denir. Ancak bu durumu tetikleyen bazı şartların sağlanması gerekir. İşçilerin en çok merak ettiği sorulardan olan işe iade davası şartları nelerdir sorusu bu yüzden büyük bir değere sahiptir.
4857 sayılı İş Kanunu içerisinde belirtilen nedenler dışında haksız yere bir işçinin sözleşmesinin feshedilemeyeceğine hükmeder. Yani kanuna göre haksız nedenle işten çıkarma durumunda yapılan fesih geçerli olmamaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu 20. Maddesi uyarınca geçerli bir sebep olmadan ya da herhangi bir neden gösterilmeden gerçekleşmiş olan sözleşme fesihleri geçerli değildir. İş ilişkisinin sürekliliği, çalışma hayatının istikrarı ve iş barışı açısından önemli bir hak olan işe iade, Kanun tarafından işçiye verilen iş güvencesine ilişkin haklardan birisi olmaktadır. 18, 19, 20, 21, 22 ve 29. Maddelerde işçinin hangi durumlarda işten çıkarılabileceği belirtilmiştir. Bu durumlar dışında iş akdine son erilen işçi, işe iade davası açıp, hakkını arayabilmektedir.
İşe İade Davası Hangi Mahkemelerde Açılır?
İşe iade amacıyla açılacak olan davalarda mahkemenin hangisi olduğu davanın nerede açılması gerektiği doğru tespit edilmelidir. Öncelikle, davanın açılacağı yer, işverenin ya da işyerinin bulunduğu bölgedeki mahkemelerdir. Bu dava iş mahkemesinde açılmalıdır. İşverenin ya da işyerinin bulunduğu bölgede İş Mahkemesi olmayabilir. Böyle durumlarda işe iade amacıyla açılacak davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olur. Yani dava İş mahkemesi olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.
Haksız bir sebeple ya da sebep göstermeksizin iş sözleşmesi feshedilen bireyler İş Kanunu’nun 20. Maddesi uyarınca, feshin bildirilmesinden itibaren 1 ay süre içerisinde dava açmalıdırlar. Dava açma süresi, fesih tarihinden itibaren başlamaktadır. Bu süre zarfında davanın açılmaması durumunda işe iade hakkı ortadan kalkmaktadır.
Şartlar Nelerdir?
Günümüzde birçok işçi işe iade davası şartları nelerdir sorusuna cevap aramaktadır. Ancak işe iade davası açabilmek için bazı şartların sağlanması gerekir. 4857 sayılı İş Kanunu hangi durumlarda işe iade davası açılabileceği ve kimlerin işe iade davası açma hakkına sahip olduğunu açıkça belirtmiştir. Öncelikle işe iade davası açılabilmesi için işverenin aynı iş kolunda en az çalışanının olması gerekir. Burada yanılgıya düşülen durumlardan birisi iş yerinde 30 çalışan olması gerektiği kanısıdır. Birçok kişi iş yerinde 30 kişi çalışmadığı düşüncesiyle işe iade davası açamayacağını düşünür. Fakat işe iade davası için işverenin aynı iş kolunda farklı işyerlerinde çalışanlarının toplamının en az otuz olması gerekir.
İşe iadesinin yapılmasını isteyen şahsın yerine getirmesi gereken bir başka şart ise, en az 6 aylık bir kıdeme sahip olmasıdır. 6 aydan daha az kıdeme sahip bireylerin işe iade davasını açma hakları yoktur. Kanunda belirtilmiş olan 6 aylık kıdem şartı, işverenin aynı işkolundaki, ilk işyerinde başladığı tarihten itibaren hesaplanır. Örneğin yukarıda verdiğimiz market zinciri örneğinde, bir markette çalışırken işverenin başka bir marketine transfer olan kişinin kıdemi ilk başladığı marketten itibaren hesaplanır. Bu durum kıdem tazminatı için de geçerlidir.
İşe iade davası açma şartlarından bir diğeri ise, çalışanın belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmasıdır. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde işin ne kadar süreceği belli değildir. Ne kadar süreceği belirli olmayan işlerde yapılması gereken sözleşme tipi belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Ancak birçok işveren çalışanını belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırabilmektedir. Bu durum sözleşmenin sona ermesi ile birlikte kıdem veya ihbar tazminatına olanak sunmamak, işe iade davası açmasının engellenmesi amacıyla yapılır. Burada işçi açısından işin belirsiz süreli olduğu ve her yıl sözleşmenin yenilendiği kolaylıkla ispatlanabilmektedir. Belirsiz süreli işlerde çalışanlar için sözleşmenin belirli süreli olması durumunda doğru bir hukuki süreç ile İşe iade davası açılabilmektedir.
İşe iade davasının açılabilmesi için, çalışan, işveren tarafından işten çıkartılmalıdır. İstifa eden kişiler, işten ayrılan kişiler, iş değiştiren kişiler işe iade davası açamazlar. Burada belirtilmesi gereken önemli bir husus da iş sözleşmesinin feshedildiğine dair işverenin yazılı bir şekilde fesih bildirimi yapması ayrıca fesih bildiriminde fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmesi gerekir.
Diğer Yazılar: