İşe iade davaları, İş Kanunu’nun 20. Maddesinde düzenlenmiştir. İş Kanunu’nun 20. Maddesine göre: “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir.” Bu kanun maddesine göre iş sözleşmesi usulüne aykırı feshedilen işçi, işe iade davası açabilecek ve işe iade sonucunda yasanın vermiş olduğu hakları talep edebilecektir.
İşe İade Davalarında İspat Yükü İşverendedir
İşe iade davalarına dair İş Kanunu’nun 20. Maddesinde ispat yükünün işverene ait olduğu belirtilmiştir. İş Kanunu’nun 20. Maddesine göre işe iade davasında ispat yüküne ilişkin düzenleme şu şekildedir: “Feshin geçerli bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.” Bu noktada işveren sözleşmeyi haklı ve geçerli bir nedenle feshettiğini somut deliller ile kanıtlamak zorundadır. Aksi takdirde İş Mahkemesi, işe iade kararı verecek ve işvereni tazminat ödemeye mahkum edecektir.
İş Hukuku’nun temel ilkelerinden birisi ‘İşçi lehine yorum ilkesi’dir. Bu sebeple işçi, işe iade davası ilk duruşmada üstün olarak başlar. İşe iade davasında tanıklık oldukça önemlidir. Özellikle işçinin; fazla mesai, gerçek ücret, işe giriş tarihi gibi alacaklarının ispatı için tanık deliline başvurulmaktadır. İşe iade davasında tanık delili önemli olduğu için doğru seçim yapılmalıdır. Hala aynı işyerinde çalışan bir kişi, işveren ile ters düşmemek adına farklı tanıklık yapabilir. Bu konuya dikkat edilmesi gerekir. İşe iade davası sonuçlarını anlamak açısından bir dava örneğini sizinle paylaşmak isteriz. Aşağıdaki Yargıtay Kararında işveren, sözleşmeyi usulüne göre feshettiği somut olarak kanıtlayamadığı için işe iade davasını kaybetmiştir.
Örnek İşe İade Davası Yargıtay Kararı
T.C YARGITAY
9.Hukuk Dairesi
Esas: 2014 / 27284 – Karar: 2014 / 38761 – Karar Tarihi: 19.12.2014
FESHİN GEÇERSİZLİĞİ VE İŞE İADE DAVASI – DAVALININ HAKLI VE GEÇERLİ FESİH NEDENLERİNİ SOMUT VERİLER İLE KANITLAYAMADIĞI – BAZI HUSUSLARIN İŞYERİ YETKİLİLERİNCE İRADE DIŞINDA TUTANAĞA GEÇİRTİLDİĞİ – FESHİN GEÇERSİZLİĞİ
ÖZET: Davalı işveren işçinin davranışlarından kaynaklanan haklı fesih olgusuna dayanmış olup bunun kanıtlanması yönünden dinlettiği müşterek tanık S… P… fesih nedeni olarak gösterilen davacı eylemlerinin gerçekleştiği yönünde bir beyanda bulunmamıştır. Davalı, haklı ve geçerli fesih nedenlerini somut veriler ile kanıtlayamamış, kanıtlayamadığı gibi müşterek tanık işverence yapılan soruşturma sonucunda gerçekten ifade etmediği bazı hususların işyeri yetkililerince iradesi dışında tutanağa geçirtildiğini açıklamıştır. Tüm bu olaylar ışığında feshin haklı ya da geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından davanın kabulü yerine yazılı gerekçe ile reddi hatalıdır. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına, işverence yapılan feshin geçersizliğine, karar verilmiştir.
(4857 S. K. m. 20, 25)
Dava: Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi B. Vurgun tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Karar:
- A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde 01/12/2012 05/10/2013 tarihleri arasında davalı işyerinin Beylik düzü Bey kent şubesinde mağaza müdürü olarak çalıştığını, son ücretinin 2.943,00 TL olduğunu, sorumlu bulunduğu mağazada yapılan teftiş sonrasında müvekkilinin iş akdinin haksız olarak feshedildiğini belirtmiş, aktin feshin geçersizliğine ve müvekkilinin işe iadesini, 4 ay boşta geçen süre tazminatını ve kıdemine göre 4 ay ile 8 ay arasında işe başlatmama tazminatına hükmolunmasını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalının üzerinde bırakılmasını talep ve dava etmiştir.
- B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davayı kabul etmediklerini, davacının mağaza çalışanlarından D… Y… isimli çalışan ile tartışma yaşadığı esnada kolundan tutarak “alın bunu çıkarın mağazadan ” demesi ve bu esnada yere tükürerek şirket davranış kurallarına aykırı hareket etmesi, mağaza çalışanlarına baskı yapması, hakaret içeren sözler sarf ederek çalışanlarını rencide etmesi, her ay düzenli olarak verilmesi gereken eğitimleri vermeyip verilmiş gibi göstermesi, çalışanların katılmadığı eğitimlerin katılım formlarını imzalatması, R… S… isimli çalışanı hafta tatili kullandırmadan çalıştırması ve herhangi bir fazla mesai ödemesi yapmaması, yapılması için İnsan Kaynakları Departmanı’na bilgi vermemesi, son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin atık yapılması gerekirken satışa sunarak insan sağlığını tehlikeye attığını, dürüstlük ilkesine uymadığını, iş akdinin tüm bu nedenlerle iş kanununun 25/II bendi gereği feshedildiğini, belirterek davacı tarafından açılan davanın reddini yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacının üzerinde bırakılmasını talep etmiş, duruşmalardaki sözlü beyanlarında da aynı taleplerini tekrar etmiştir.
- C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, yapılan feshin haklı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
- D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
- E) Gerekçe:
Davalı işveren işçinin davranışlarından kaynaklanan haklı fesih olgusuna dayanmış olup bunun kanıtlanması yönünden dinlettiği müşterek tanık S… P… fesih nedeni olarak gösterilen davacı eylemlerinin gerçekleştiği yönünde bir beyanda bulunmamıştır. Davalı, haklı ve geçerli fesih nedenlerini somut veriler ile kanıtlayamamış, kanıtlayamadığı gibi müşterek tanık işverence yapılan soruşturma sonucunda gerçekten ifade etmediği bazı hususların işyeri yetkililerince iradesi dışında tutanağa geçirtildiğini açıklamıştır. Tüm bu olaylar ışığında feshin haklı ya da geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından davanın kabulü yerine yazılı gerekçe ile reddi hatalıdır.
Belirtilen sebeplerle, 4857 sayılı Kanun’un 20. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
Sonuç: Yukarıda belirtilen sebeplerle;
1-Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-İşverence yapılan FESHİN GEÇERSİZLİĞİNE,
3-Davacının kanunî sürede işe başvurmasına rağmen, işverenin süresi içinde işe başlatmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının işçinin 4 aylık ücreti olarak belirlenmesine,
4-Davacının işe iade için işverene süresi içinde başvurması halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar doğmuş bulunan en çok dört aylık ücret ve diğer haklarının davacıya ödenmesi gerektiğinin belirlenmesine,
5-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 1.500.-TL vekâlet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 428.35 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8- Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine,
Kesin olarak 19/12/2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.