Şairin “Aşktı o yitirdiğimiz, inan sevgilim, aşktı…” dediği yerin evli çiftler için hukuktaki karşılığı boşanmadır.
Medeni Kanunu’muzdaki maddeler, yiten aşktan bahsetmese de biten evlilikten sonrası için önemli bilgiler içerir. Bu durumda ilk akla gelen maddi ve manevi tazminatla beraber mal paylaşımıdır.
Konu hakkında bilgi verirken önce boşanma davaları üzerinde duracağımızı belirterek uyaralım:
Umarız, vereceğimiz bilgileri kullanmak zorunda kalacağınız bir sürecin içinde olmazsınız!
Asık suratlı bir konu olsa da boşanma davalarının 2 türü vardır. İsimlerini belirtip açıklamaya çalışalım:
— Anlaşmalı Boşanma Davası
— Çekişmeli Boşanma Davası
DETAYLI BİLGİ İÇİN BOŞANMA AVUKATI SAYFAMIZI ZİYARET EDİN.
www.cetinkayahukuk.com/bosanma-avukati
İçindekiler
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI
En yaygın boşanma davasıdır. Anlaşmalı bir boşanma davasında taraflar, önceden birlikte aldıkları kararlarını hukuk yoluyla tescillemek isterler.
Böyle bir durumda neredeyse tüm konular konuşulmuş ve kararlaştırılmıştır. Çiftlerin, mahkemeden bekledikleri, boşanmalarının resmiyete kavuşturulmasıdır.
Boşanma davasının bu şekilde açılabilmesi için bazı şartlar gereklidir:
— Evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması
— Çiftin mahkemeye beraber başvurması ya da diğer eşin boşanma davasını kabul etmesi
— Tarafların mahkemede boşanma isteklerini açıklamaları,
— Boşanacak çiftin boşanmanın malî sonuçları ve çocukların velayetiyle ilgili mahkemeye sundukları anlaşmanın hâkim tarafından kabul edilmesi.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI
Çiftler arasındaki geçimsizlik, hakaret ve şiddete varan tartışmalarla sağlıklı bir evliliğin ortadan kalkmasına neden olabilir.
Geçimsizliğe giden yolsa karakter uyumsuzluğu, evlilik sorumluluklarını yerine getirmeme ve güven sarsan eylemlerle başlar.
Bu genel geçimsizlik durumlarının yanında bazı özel hâller de bulunur. Zina, hayata kast, suç işleme, onur kırıcı davranış, terk etme ve akıl hastalığı gibi.
Bu kavramları içinde barındıran geçimsiz evlilikler bir süre sonra çekişmeli boşanma davası olarak karşımıza çıkacaktır.
Bu tür boşanma davalarında kötü giden evliliklerin boşanma sürecinin de zorlu geçtiğini görürüz.
Cevabı kolay bulunamayan sorular bu aşamada ortaya çıkabilir:
— Yürümeyen bir evliliğin suçlusu kimdir?
— Hatanın çoğu kime aittir?
— Sorun nerede başlamıştır?
— Evliliğin ilk yıllarında mutlu olunmuş mudur?
Bunlarla beraber boşanma davasında gündeme gelen şu konular da zorludur:
— Ne kadar nafakaya hükmedilecek?
— Çocukların velayeti kime verilecek?
— İstenilen tazminatın ne kadarı alınabilecek?
— Mal paylaşımı nasıl olacak?
Son soru, yazımızın asıl konusuna geçmemizde bize yardımcı olacaktır.
BOŞANMA DAVASINDA TAZMİNAT
Kötü bir evliliğin fiziki ve manevi tahribatını hiçbir tazminat karşılamayacaktır ama biz yine de Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesini okuyarak başlayalım:
“Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.
“Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Bu maddeler, mağdur tarafın hakkını tescillese de istenilen tazminat miktarının hepsinin kazanılacağı anlamına gelmez.
Çünkü mahkemenin kararında karşı tarafın malî durumu da etkili olacaktır.
BOŞANMA DAVASINDA MAL PAYLAŞIMI
Ev eşyaları ve çeyizle ilgili paylaşım talepleri boşanma davası içinde yer alabileceği gibi dava bittikten sonra da ayrı bir dava olarak açılabilir.
“Eşyaların aynen iadesi” ve “ziynet eşyalarının aynen iadesi” olarak karşımıza çıkan bu durumda aynen iade talebinde bulunulabilir, eşyalar iade edilemez durumdaysa bedeli istenebilir.
Buradaki önemli ayrıntı “aynen iade” talebinde zamanaşımı söz konusu değilken eşya bedelinin istenmesi 10 yıllık zamanaşımına tabidir.
DÜĞÜN TAKILARI KİME AİTTİR?
Düğünde takılan takıların hepsi kadına aittir. Erkeğe takılan takılardan yalnızca erkeğin kullanımına uygun özellik taşıyanlar erkeğe ait sayılır.
Takılar, ortak ihtiyaçlar ve borçlar için harcanmışsa bile boşanma sırasında kadının, bunları erkekten isteme hakkı vardır.
Eğer kadın, takıları özgür iradesiyle “iade edilmemek şartıyla” eşine verdiyse talepte bulunamaz. Böyle bir durumun ispatıysa erkeğin yükümlülüğündedir.
*Eşya ve ziynet eşyaları talebinde bulunan tarafın, talebiyle birlikte nispi harç ödeme zorunluluğunu hatırlatmamızda fayda var.
BOŞANMADA NAFAKA TALEBİ
Türk Medeni Kanunu’nun nafakayla ilgili olan 175. maddesi şöyledir:
“Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.”
Nafaka konusuna baktığımızda onun da şu çeşitleriyle karşılaşırız:
— Tedbir Nafakası: Boşanma davası sırasında eşin ya da çocukların geçinmesini sağlamak amacıyla mahkeme tarafından dava sonuçlanana kadar hükmedilen nafakadır.
Tedbir nafakasının hükmedilmesi için eşin ve çocukların nafakaya muhtaç durumda olmaları gerekir. Durumu iyi olan eş, kendisi için nafaka talep edemezken çocuğu için talepte bulunabilir.
Boşanma davası sonuçlanınca tedbir nafakasının hükmü de bittiği için 2 nafaka çeşidiyle daha karşılaşırız:
— İştirak (Katılım) Nafakası: Çocuğun giderleri için velayeti kendinde olmayan eş aleyhine hükmedilen nafakadır. Bu nafaka yoluyla çocuğun masraflarına katılmış olur.
— Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek eşin lehine hükmedilen nafakadır.
Medeni Kanun’un 176. maddesinde nafakayla ilgili şu açıklamalar bulunur:
“Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde(belli aralıklarla) ödenmesine karar verilebilir.
“Manevî tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez. İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü hâlinde kendiliğinden kalkar…”
BOŞANMAYLA DOĞAN HAKLARDA ZAMANAŞIMI
Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
SONUÇ:
Yazı başında, vereceğimiz bilgileri kullanacağınız bir sürecin içinde olmamanızı dilemiştik.
Görüldüğü gibi, boşanma davalarında düğün takılarından başlayıp ev eşyalarıyla devam eden, yoksul düşecek eşin ve çocuğun nafakasına varana kadar talepte bulunulabiliyor.
Yazımızda saydığımız boşanma nedenlerine bağlı olarak eşin maddî ve manevî zararları söz konusu olabilir. Bunlar için de tazminat talebinde bulunulabiliyor.
Tazminat istenen eşin gelir durumu ve mal varlığı, hâkimin, istenen tazminatın hepsine ya da bir kısmına hükmetmesinde etkili olduğunu tekrar hatırlatalım.
DETAYLI BİLGİ İÇİN BOŞANMA AVUKATI SAYFAMIZI ZİYARET EDİN.
www.cetinkayahukuk.com/bosanma-avukati
Diğer Yazılarımız:
Boşanma Avukatı Nasıl Bulunur?
3 Aylık Evliyim Boşanmak İstiyorum