Kişi ve kurumlar adına özel olarak düzenlenen bir belge üzerinde, dolandırmak ya da gerçek olan durumu değiştirmek adına usulsüz ve izinsiz değişiklik yapmak suçtur. İmzalar atıldıktan sonra belgeler üzerinde tarafları direkt ya da dolaylı olarak etkileyecek hiçbir düzenleme yapılamaz. Yazılı ve okunabilir tüm özel belgelerin hakkı, bilgileri ve içeriği sabit kalır. Değiştirilmesi, fiziki olarak bozulması ve yok edilmesi durumunda suç işlenmiş olur. Gerek dolandırıcılar gerekse kişilerin çıkarları doğrultusunda gerçekleştirilen bu usulsüz davranışın hukuki yaptırımları vardır.
Yazımızda özel evrakta sahtecilik suçu nedir, özel belge ile resmi evrak arasındaki fark nedir, Türk Ceza Kanunu’nda özel belgede sahtecilik hangi madde ile açıklanır, özel belgede sahtecilik suçunun cezası nedir, özel belgede sahtecilik suçu hapis ile cezalandırılır mı, Özel evrakta sahtecilik suçunun şikayet süresi nedir, özel belgeyi bozmanın, yok etmenin veya gizlemenin cezası nedir, özel evrakta sahtecilik suçunun konusu olabilecek belgeler hangileridir? sorularının yanıtlarına yer verdik.
İçindekiler
Özel Evrakta Sahtecilik Suçu Nedir?
Hukuki bir değeri olan, yazılı ve okunabilir durumdaki bir özel belge üzerinde düzenleme ve değişiklik yapmak, özel belgeyi usulsüzce kullanmak özel belgede sahtecilik suçu olarak değerlendirilir. Özel belgede yapılan usulsüzlük doğrultusunda, belge sahibi bir zarara uğradıysa ya da değiştirilen belge ile başka bir kişi zarara uğratıldıysa, farklı bir suç daha işlendiyse, özel evrakta sahtecilik suçu yanında ayrıca gerçekleştirilen suç da ayrı bir hükme sahip olur. Özel belgede yapılan değişiklikler kamu güvenine karşı işlenmiş olarak değerlendirilir. Özel evrakta sahtecilik yaparak, esasında başka bir suç işlenmesi için bir anahtar elde edilmiş olunur. Bu durumlar avukatlar ve savcılık tarafından açılan soruşturma ile ortaya çıkarılarak, evrakın kullanıldığı suç ve suçlar için de dosyalar hazırlanır. Özel belgede sahtecilik yapmak kişi ya da kurumların menfaatlerini ihlal eder.
Özel Belge İle Resmi Evrak Arasındaki Fark Nedir?
Özel belge ile resmi evrak birbirinden farklı olarak değerlendirilir. Resmi evrakı yetkisi doğrultusunda görevlendirilen kamu görevlisi düzenler. Özel belge ise kişiler arasındaki ilişkilerde kullanılır, imzalanır. Resmi evrakta sahtecilik suçu ile özel belgede sahtecilik suçu kanunen birbirinden farklıdır. Özel belgede sahtecilik suçunda sahte evrakın bir yerlerde muhakkak kullanılmış olması gerekir. Belge kullanılmadığı takdirde, değişiklik yapılması suç teşkil etmez. Suçu işleyen kişi yani davalı, aynı sahte belge ile farklı farklı zamanlarda suç işlerse özel evrakta sahtecilik hakkındaki tüm hüküm tek bir cezada toplanır. Sahte belgelerle işlenen suçlar ayrıca cezalandırılır.
Türk Ceza Kanunu’nda Özel Belgede Sahtecilik Hangi Maddede Açıklanır?
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 207. maddesine göre özel belgede sahtecilik suçtur. Özel evrakta sahtecilik; evrakta değişiklik yapmak ve kullanmak, belgede düzenleme yapmak ve kullanmak, sahte olduğu bilinen bir belgeyi kullanmak üzere üç farklı değerlendirme ile yargılanır. Özel evrakta sahtecilik suçunu işleyenler hapis ile cezalandırılır. Bir yıldan az süre ile ceza alınması durumunda hapis cezası para cezasına çevrilebilir.
TCK’da madde 207 şu şekilde ifade edilmiştir;
(1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Şikayet Süresi Nedir?
Özel belgede sahtecilik suçu şikayete bağlı suçlar arasında değerlendirilmediğinden belli bir şikayet süresi yoktur. Ancak özel evrakta sahtecilik suçunda zaman aşımı mevcuttur. Suç 8 yıl içerisinde savcılığa bildirilmeli ve savcılığın soruşturma başlatması gerekir. Aksi takdirde dava zaman aşımına uğrar. Özel belgede sahtecilik davaları, savcılık tarafında ceza davası olarak düzenlenir. Müştekiler davaya “müdahil” sıfatı ile katılabilir. Özel evrakta sahtecilik suçlarında uzlaşma uygulanmaz.
Özel Belgeyi Bozmanın, Yok Etmenin Veya Gizlemenin Cezası Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 208. maddesinde özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek ayrıca ele alınmıştır. Özel belgeyi fiziki olarak bozmak veya özel belgeye ulaşımı engellemek, yok etmek durumlarında 208. madde devreye girer. Örneklendirmek gerekirse; bir vasiyetnameyi yırtmak ya da kira sözleşmesini yakmak gibi durumlarda suç işlenmiş olur ve TCK’nın 208. maddesi gereğince işlemler yapılır.
TCK’da madde 208 şu şekilde ifade edilmiştir;
(1) Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Konusu Olabilecek Belgeler Hangileridir?
Özel evrakta sahtecilik suçu sayılabilecek evraklardan bazıları;
- Faturalar
- Banka teminat mektupları
- Vergi beyannameleri
- Dilekçe
- İşe giriş belgesi
- Kira sözleşmesi
- Mal teslimat fişleri
- Doktor raporları
- Doktor reçeteleri
- Sözleşmeler
- Apartman yönetim evrakları
- Çek
- Avukattan alınan evraklar
- “Aslı gibidir” evrakları
- Resmi evrakların fotokopileri