İşçi mahkemeleri, işçi ile işveren arasındaki iş uyuşmazlıklarına bakan basit yargılama usulüyle çalışan özel mahkemelerdendir. İş kanununa göre, işçilerle işveren arasındaki her türlü iş sözleşmesinden, hizmet akdinden ve hak iddialarından doğan uyuşmazlıklarda yetkili mercii İşçi Mahkemeleridir. İşçi Mahkemelerinde hangi konuların dava edilip edilmeyeceği hususları ise açık ve net olarak 5521 sayılı İş Mahkemesi kanununda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
İşçi hak ihlallerine, tazminat alacağından dolayı iş mahkemelerine başvurur. İş mahkemesine başvururken zorunlu olmamakla beraber, bir avukattan hukuki destek almanız çok önemlidir.
Ülkemizde iş kanunları ‘işçiyi korumak’ ve ‘işçi lehine yorum’ kapsamında geliştirilmiştir. İş Mahkemelerinde açılan davaların kazananı da %90 oranında işçiler olmaktadır. Bu noktada işverenler kanunda belirtilen her noktayı önemseyerek, işçi haklarını korumalı, her türü önemli almalı ve iyi bir insan kaynakları bölümü oluşturarak işçilerin her türlü faaliyetini kanıt altına almalıdır.
İçindekiler
İşçi Mahkemelerinde Hangi Davalar Görülür?
İşçi mahkemeleri işçi veya işverenin açtığı çeşitli konulardaki mahkemelere bakar. İş mahkemeleri emsal kararları,Yargıtay içtihatlar ini, delilleri ve tanıkları göz önüne alarak kararını verir. İşçi Mahkemesine konu olan davalar şunlardır;
- İşe iade davaları,
- Kıdem ve ihbar tazminat davaları,
- Yıllık izin ücreti,ek mesai ücreti alacak davaları,
- İş kazalarından sonra gerçekleşen maddi ve manevi tazminat davaları.
İş Mahkemeleri Dava Zaman aşımı Süreleri
İş Mahkemesinde açılan her davada ayrı zamanaşımı süreleri vardır. Dava açacaksanız bu zamanın geçmemesine dikkat etmeniz şart.
- İşe iade davaları için 1 ay,
- Kıdem ve ihbar tazminat davası için 5 yıl,
- İş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları için 10 yıl zaman aşımı süresi bulunmaktadır.
İş Mahkemesine Başvuru
İşten ayrıldıysanız ve haklarınızın gasp edildiğini düşünüyorsanız, alacaklarınız varsa, öncelikle işverene noter aracılığıyla bir ihtarname yollayabilirsiniz. Bu ihtarname ile alacaklarınızın ödenmesi gerektiğini belirtir, aksi halde hukuki yollara başvuracağınızı belirtmiş olursunuz. İhtarname göndermek bir zorunluluk değildir. İhtarname göndermeden de işçi mahkemesine başvuru yapabilirsiniz.
İşçi Mahkemesine başvuru dilekçe yoluyla olmaktadır. İşçi Mahkemelerinde arabulucunun görevlendirilmesi şarttır. Dolayısıyla öncelikle dilekçe vererek, alacağınızı ve konu detaylı olarak anlatmalısınız, delillerle birlikte dilekçeyi ilgili mahkemeye göndermeniz gereklidir. Dilekçede işçi-işveren bilgileri,kimlik bilgileri eksiksiz olarak davalı-davacı şeklinde belirtilmelidir.
Yalnızca iş kazalarından kaynaklı iş mahkemeleri için arabulucu şartı aranmaz. Bu durumda direkt olarak dava açılmaktadır.
Ardından arabulucuya giderek işverenle-işçi uyuşmazlığının çözümünde yardım istenir. Arabulucudan olumsuz sonuç çıkarsa bu da arabulucu tarafından rapor edilerek İşçi Mahkemesine verilecek olan dilekçeye eklenmelidir.
İşçi Mahkemeleri davalının veya davacının ikamet adresinin bulunduğu yerde veya işyerinin bulunduğu bölgedeki bölge adliye mahkemelerince görülecektir.
İşçinin İşçi Mahkemesine başvurmak için tercih edebileceği 2 yol vardır; avukata vekalet vermek veya davayı bizzat kendisi açmak. Avukata vekalet verirseniz avukat sizin için atmanız gereken tüm adımları atarak davanızı açıp, yürütecektir.
İşçi mahkemesine başvururken sırasıyla şu adımlar izlenmelidir;
- İşten çıkarıldığınızda veya ayrılma durumunuzda öncelikle ihtarname göndererek haklarını talep edin.(tamamen isteğe bağlıdır.)
- Arabuluculuk işin başvuru yapın(7036 iş mahkemeleri kanununa göre zorunludur)Tarafların uzlaşma mecburiyeti yoktur.Uzlaşma için tanına süre 3 haftadır.
- Arabulucudan olumsuz sonuç alınırsa yani uzlaşma olmadıysa dava dilekçesi hazırlayın ve dilekçenizi bulunduğunuz yerdeki iş mahkemesine verip,eğer iş mahkemesi yoksa asliye hukuk mahkemesine dilekçeyi verebilirsiniz
- Dava açtıktan sonra tarafınıza gelen tebligatları takip ederek mahkemenin isteklerini yerine getirin,ek delil talebi varsa hazırlayın
- Elektronik imza veya mobil imzanız varsa tüm süreçleri e-devletten,UYAP’tan takip edebilirsiniz.
- İş mahkemesi davaları konuya göre değişkenlik göstermekle birlikte,genelde 7-8 ay sürmektedir.
İşçinin Dava Açmasında Ödemesi Gereken Vekalet Ücreti
Bildiğimiz gibi dava açıldığı zaman avukat tutarak kendini temsil etme yetkisi veren taraf davayı kazanırsa, karşıdaki kişi bu kişinin avukat vekalet ücretinin de tamamını ödemekle yükümlü olacaktır. Bu durumda haklı olarak davayı kazanan kişinin yüklenmiş olduğu bu gider, haksız olan taraf tarafından ödenmesi amacı taşır.
Ayrıca davayı çalışan direkt olarak kendisi açmışsa ve dava sonunda kazanırsa; bu ortamda herhangi bir avukat vekalet ücreti olmayacaktır, bu durumda da işçinin lehi bir durumda avukat vekalet ücreti doğmayacaktır.
İşçi Mahkemesinde Hamile İşçinin Hakları
Kanunda hamile işçilere tanınan bir takım haklar vardır. Hamile işçilere doğum öncesinde ve doğum sonrasında 8’er haftalık ücretli izin verilmektedir. Çoklu gebelik durumunda bu izin süresi 2 hafta daha fazla olmaktadır. Annelere, çocukları 1 yaşına girinceye kadar günlük olarak en az 1,5 saatlik süt izni verilmelidir. Bu süre hamile işçinin talep etmesi durumunda 16 haftalık sürenin bitmesinin ardından 6 aya kadar da ücretsiz olarak izin verilebilir.
İşçi Mahkemesinde İşçilerin Fazla Mesai Süreleri
Çalışanların ne kadarlık bir süreyle çalışacağını taraflar belirleyememişse, haftalık olarak çalışma süreleri en fazla 45 saat olarak uygulanır. Zorunlu sebeplerin olduğu durumlarda ise fazla çalışma süresi yapılabilir. Fazla çalışma süresinin toplam miktarı 1 sene içinde 270 saatlik dilimi aşamaz.
İşçi Mahkemesinde İşçilerin Ulusal Ve Tatillerde Çalışma Süreleri
Ulusal Bayramlarda ve tatillerde işyerinde çalışmanın olup olmayacağı “Toplu İş Sözleşmesi” ya da “İş Sözleşmesi” ile karara bağlanır. Eğer ki iş akdinde bu durumda hüküm mevcut değilse bahsi geçen günler için çalışma yapılması için işçiden onay alınması gerekir.