Mobbing kelimesi, Latince köklü mobile vulgus kelimesinden türemiştir. Mobbing taciz etmek, baskı kurmak, psikolojik baskı göstermek, kişinin elinde bulundurduğu gücü kötüye kullanması anlamlarına gelmektedir.
Türk Dil Kurumu bu kelimenin Türkçe karşılığı olarak ”Bezdiri” kelimesine karar kılmıştır. Türk Dil Kurumu; ”İş yeri veya okul gibi topluluklar içinde hedef belirlenen bir kişiye odaklanıp, çalışmasını mümkün olduğunca engelleme, sistemli bir biçimde kişi üzerinde baskı kurma, hedef kişi üzerinde huzursuzluk yaratacak davranışlarda bulunma” olarak tanımlamıştır. İş yerinde kişi üzerinde psikolojik anlamda baskı kurmak kısaca mobbing olarak adlandırılabilir.
Mobbing güç ve pozisyonun kötüye kullanılarak; kişi üzerinde sistematik bir halde psikolojik olarak şiddet uygulama, baskı kurma, kişiyi taciz etme şeklinde görülen duygusal anlamda bir saldırıdır. Mobbing yapan kişi ”tacizci”, mobbing durumuna maruz kalan kişi ”mağdur” olarak adlandırılmaktadır.
İçindekiler
Hangi İş Yerlerinde Daha Çok Mobbing Görülüyor?
Araştırmalara göre mobbing süresinin en kısa hali altı ay, ortalama mobbing süresi 15 ay olarak gözlemlenmiştir. Yirmi dokuz ile kırk dokuz ay arasında ise mobbingin kalıcı etkilerinin kişi üzerinde görüldüğü süre olarak belirtilmiştir. Hangi işyerlerinde daha çok mobbing gösterildiği konusundaki araştırmalarda ise özellikle sağlık ve eğitim gibi kar gayesi olmayan sağlık kuruluşlarında daha çok mobbing görüldüğü saptanmıştır.
Mobbingin Tarihçesi Nasıl Gelişmiştir?
Mobbing kelimesi ilk olarak hayvanlar arası şiddet davranışları ve hayvanlar arası savaşlar için kullanılmış, daha sonra çocukların kendi aralarındaki şiddet ilişkilerini belirten bir anlamda kullanılmıştır. 1960’lı yıllarda iş yerleri içinde yapılan araştırmalar mobbing uygulamasının yalnızca çocuklar arasında uygulanmadığını saptamıştır. Mobbing kavramının iş yerindeki anlamıyla kullanılması ilk olarak 1984 senesinde Doktor Heinz Leymann tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
Mobbing Nasıl Olur? Aşamaları Nelerdir?
Mobbing kurumsal yapıdaki bir iş yerinde üstlerin, aslarının işlerini engelleyici nitelikteki psikolojik ve duygusal baskıları ile gerçekleşebilir. Bunun adına düşey taciz denilmektedir.
Iş yerinde benzer konumdaki çalışanların birbirlerine uyguladıkları psikolojik ve duygusal baskılar ise yatay taciz olarak adlandırılmaktadır.
Bir iş yerinde çalışan kişilerin yönetici kişiler üzerinde kurdukları psikolojik ve duygusal baskılarla yönetici kişilerin çalışma hayatlarını engelledikleri mobbing görünümüne ise dikey taciz denilmektedir.
Mobbing şu aşamalarla uygulanmaktadır:
-Çatışmaya ait ilk belirtiler meydana gelir.
-Çatışma çözümlenmeye başlanır.
-Mobbing uygulanmaya başlanır. Mobbing uygulanan kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığı etkilenir.
-Mobbing giderek şiddetlenir ve uygulanan kişinin performansı düşer.
-Mobbing yoğunlaşır. Uygulanan kişi istirahat veya rapor almaya başlar.
-Yoğun bir şekilde mobbing uygulanmaya devam eder. Uygulanan kişinin fiziksel ve aynı zamanda psikolojik sağlığı bozulur hatta bu durum işin önüne geçerek işi engeller.
Mobbinge Karşı Nasıl Önlem Alınabilir?
-Psikolojik ve duygusal taciz ve saldırılara maruz kalan mağdur kişilerin, mobbing uygulayan kişilere bu durumu açıkça bildirmeleri, uygun bir lisan ile anlatmaları ve konuşmalar sırasında gerekirse yanlarında bir tanık bulundurmaları gerekir.
-Mobbinge maruz kalan mağdur kişinin çalıştığı şirket veya kurumun yönetici veya yetkili kişilere maruz kaldığı saldırıyı bildirmesi,
-Yaşadığı anlam dışı olayları, kendisine verilen anlam dışı emirleri veya uygulamaları yazılı bir şekilde not etmeleri,
-Kişi şayet bir sendikaya mensup ise maruz kaldığı taciz ve baskıyı, anlamsız olay, emir ve uygulamaları mensupları oldukları sendikaya bildirmeleri,
-Başvurulabilecek hukuki imkanları araştırmaları, mümkün olduğu takdirde bu hukuki imkanlara başvurmaları,
İşinin fiziksel veya psikolojik anlamında sağlığına olumlu etki etmesi açısından, aynı zamanda ispat olabilmesi açısından bir sağlık kuruluşundan, psikoloji kuruluşundan veya uzman kişilerden gerekli yardım ve raporları alması. Uzmanların direktiflerini yerine getirmesi ve uzman görüşlerini yazılı bir rapor halinde almaları mobbinge maruz kalan mağdur kişilere fayda sağlayacaktır.
Diğer Yazılarımız: