Vasiyetnamenin iptali davası; ölüme bağlı bir tasarruf olan vasiyetnameyi kapsadığı için ölüme bağlı tasarrufların iptali prosedürüne göre işlem yapılır. Ölüme bağlı prosedürlerin iptali esasen geçerlilik koşullarına uyulmaksızın düzenlenmiş bir ölüme bağlı tasarrufun, bu geçersizlik sebebine bağlı olarak hakim tarafından geçmişe dönük olacak şekilde hükümden düşürülmesidir. Vasiyetnamenin iptal sebebi vasiyetin yapıldığı anda mevcuttur fakat vasiyeti hazırlayan kişi öldükten sonra açılacak bir dava ile iptal edilir. Yani bu noktada vasiyetnamenin iptal davasıyla ölüme bağlı tasarrufun hükümden düşürülmesinde vasiyetçinin herhangi bir rolü yoktur. Sağlar arası hukuki işlemlerde kesin hükümsüzlük nedeni olan bir takım sebepler ölüme bağlı tasarruflar açısından sadece iptal sebebi olarak kabul edilir. Vasiyet bozucu yenilik doğurucu nitelikteki hakim kararına dek askıda olan ve sonuç doğurmama süresi içinde dava açılmasına bağlıdır. Hakim bozucu yenilik doğurucu iptal kararı verirse bu karar geçmişe etkilidir fakat taraflar arasında hüküm ve sonuç doğurur. Yani vasiyetnamenin iptali davası açma hakkı bulunan kişilerin bu hakkını kullanmaması aslında geçersiz olan bu işlemin yasal olarak geçerli gibi hüküm ifade etmesine sebep olmaktadır. Bu yazıda vasiyetnamenin iptali davası dilekçe örneği, vasiyetnamenin iptali davası yargıtay kararları, vasiyetnamenin iptali davasında süre, vasiyetnamenin iptali davası ne kadar sürer, vasiyetnamenin iptali davası harç, vasiyetnamenin iptali davasını kimler açabilir, vasiyetnamenin iptali davasının reddi, vasiyetnamenin iptali davasında husumet gibi konulara değinilecektir.
Vasiyetnamenin İptali Nedenleri
Ehliyetsizlik, esasa yönelik bir vasiyetnamenin iptali davası nedenidir. Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sarhoşluk ve akıl zayıflığı gibi nedenlerle akla uygun şekilde davranma yeteneğinden yoksun olan, ayırt etme gücü olmayan kişilerin fiil ehliyeti bulunmaz ve yaptıkları fiiller hukuki sonuç doğurmaz. Eğer bu davada vasiyeti düzenleyen kişinin ehliyetsizliği iddiası varsa, taraflara delillerin sunulması için süre verilmelidir. Eğer varsa tarafların tanıkları dinlenmelidir. Tanıkların kesin olmayan, çelişkili ifadeleri hükme esas alınmaz.
Yargıtay kararlarına göre ehliyet durumunun doktor raporuyla kanıtlanması şarttır. Tanık beyanları bu durumun tespit edilmesini göz önünde bulundurmaya yardımcı olacak verilerdir. Vasiyetçinin ehliyeti noktasında yetkili kuruldan sağlık raporu alınmalıdır. Bu yüzden en yetkili sağlık kurulu olan Adli Tıp Kurumundan rapor alınması gerekir.
İrade sakatlığı; esasa ilişkin vasiyetnamenin iptali davası nedenidir. Yanılma, aldatma, korkutma ve zorlama sonucu irade sakatlığı ortaya çıkabilir. Ehliyet konusundaki gibi irade sakatlığının olup olmadığı da vasiyetin yapıldığı duruma göre tespit edilir.
Miras bırakan kişinin irade sakatlığı etkisiyle yaptığı vasiyetname geçersizdir. Eğer aldatma, zorlama ya da yanılma varsa bu olgunun kanıtlanması gerekir. Miras bırakan kişi yanıldığını ya da aldatıldığını öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde bu tasarrufundan dönebilir. Bu durumda vasiyetname geçersiz hale gelir. Fakat miras bırakan kişi bir yıllık hak düşürücü süre içinde dönmezse vasiyetname geçerli hale gelir. Bu kişinin ölmesi durumunda mirasçılarının da vasiyetnameyi iptal davası açma hakkı bulunmaz.
Hukuka ya da ahlaka aykırılık; vasiyetnamenin iptali için geçerli bir sebeptir. Vasiyetnamenin içeriği, bağlandığı şartlar ya da yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı ise ölüme bağlı tasarrufun iptali için vasiyetnamenin iptali davası açılabilir. Atanmış mirasçıların tereke üzerindeki kullanım haklarının kısıtlanması vasiyetname içeriğinin hukuka aykırı olmasına örnek teşkil eder. Anlamsız ya da sırf başkalarını rahatsız edici nitelikteki koşullar yok sayılır. Ölüme bağlı tasarruf geçersiz ise öngördüğü şartlar da geçersizdir.
Şekle aykırılık da bir vasiyetname iptali sebebidir. Vasiyetname yasal şekillere uyulmadan yapıldıysa vasiyetname iptali davası açılabilir. Şekil olarak geçerlilik miras bırakanın ölüm tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir.
Vasiyetnamenin İptali Davası Nasıl Açılır?
Vasiyetnamenin iptali davasında, vasiyetin aslı üstünden inceleme yapılmaktadır. Şekle dair iptal sebepleri incelenirken tanıkların vasiyetname içeriğine uygun olmayan beyanları hükme esas alınır. Vasiyetin ifasının mümkün olmaması durumunda bu durumun saptanmasıyla yetinilir ve vasiyetnamenin iptal kararı kesinlikle verilmez. Vasiyetin muvazaa sebebiyle iptali kesinlikle talep edilemez. Muvazaa iki taraflı işlemlerde söz konusu olduğu için, ölüme bağlı tek taraflı irade açıklaması olan vasiyetnamelerin muvazaa nedeniyle iptali talep edilemez. Vasiyet konusu taşınmazın satılmış olması vasiyetin iptalini gerektirmez. Bu konu vasiyetnamenin ifa edilmesi davasında göz önünde bulundurulur. Vasiyetin taşınmaz verme geciktirici koşuluna bağlanması da yasal olarak vasiyetin iptalini gerektirmez.
Vasiyetnamenin iptali davasının incelenebilmesi için ilk önce vasiyetin açılıp açılmadığının tespit edilmesi gerekir. Vasiyetnamenin iptali davası, vasiyetin tümüne ya da bir kısmının iptaline yönelik açılabilir.
Vasiyet iptali davasında, davacının aktif husumet ehliyeti tespit edilmelidir. Menfaat çatışması mevcutsa kayyım huzuruyla görülmelidir. Bu davada, vasiyetin iptal edilmesinde çıkarı bulunan yasal ya da atanmış mirasçılar, vasiyet alacaklıları, son olarak mirasçı sıfatıyla hazine tarafından açılabilir. Bu iptalde çıkarı bulunmayan muhtemel mirasçılar, vasiyetçi hayatta olduğu müddetçe vasiyetname iptali davası açamaz. Miras bırakan kişi tarafından görevlendirilen ya da vasiyeti yerine getirme görevlisi kişiler tarafından da dava açılamaz. Son olarak miras bırakanın alacaklıları ve borçluları da vasiyetnamenin iptali davasını kesinlikle açamaz.
Vasiyetname iptali davasında görevli mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir. Miras ve miras malları nerede olursa olsun, miras bırakanın ikametgah adresinde bulunan yer mahkemesinde dava açılır. Bu mahkemeler kesin yetkilidir ve vasiyetname iptali davası, maktu harca tabidir.
Diğer Yazılarımız:
Soybağının Reddi, Tanıma ve Babalık Davası