Yıllık İzin Ücreti Nasıl Alınır?
İş kanununda yer alan maddelere göre, çalışanların her yıl almaları gereken izin hakları bulunmaktadır. Bu izinler, ilk yıl içerisinde olmasa bile, genel olarak ikinci yıl içerisinde kullanıma imkân vermektedir. İş kanununda yer alan bazı maddelere göre, her ne kadar bazı haklardan vazgeçmek mümkün olsa da yıllık izin için bu mümkün değildir. İşçilerin ve tüm çalışanların, kanunlara göre her yıl izinlerini kullanma hakları bulunuyor. Fakat, bu uygulama dahilinde bile, işçilerin ve çalışanların yıllık izin haklarını vermeyen işletmeler ve firmalar bulunurken, bazıları ise bu izinlerin ücretlerini çalışanlarına ödeyerek, mağduriyetleri gidermektedir. Yıllık izinler ve yıllık izinlerin ücretleri, belirli oranlar ve hesaplamalar ile değerlendirilmeye alınmaktadır. Okurların, yıllık izin ücreti nedir sorularına ise cevaplar şu şekilde tanımlanabilir. İlk olarak, süreler hakkında bilgiler vermemiz daha doğru olacak.
Yıllık izin süreleri nasıl hesaplanır?
İşçilere ve tüm diğer çalışanlara verilen yıllık izinler, hizmet sürelerine göre hesaplanmaktadır. Örnek olarak, 1 yıl ile 5 yıl aralığında çalışan bir işçi, 5. Yıl da dahil olmak üzere tanınan izin hakkı 14 günden başlamaktadır.
5 yıldan daha fazla hizmet vermiş olan bir çalışan ve 15 yıldan az hizmet vermiş kişiler için ise 20 günden başlamaktadır.
15 yıl dahil olmak üzere ve daha fazla çalışma hizmeti bulunan çalışanlara da 26 günden az olmaması kaydı ile yıllık izin hakkı tanınmaktadır. İzin süreleri, belirtilen değerlerin altında olmaması gerekirken, İş Kanuna göre çalışanların bu haklarını alması gerekmektedir. Aksi durumda, iş ve işçi haklarını korumak için dava yoluna gidilebilir ve işverenlerden haklar talep edilebilir.
Kullanılmayan yıllık izinler yanıyor mu?
Genel olarak, çalışanların aklında kalan bir soru vardır ki, yıl içerisinde hak olarak tanımış olan izinlerin, kullanılmaması halinde, bu izinlerin yanıp yanmadığıdır. Elbette ki her yıl hak ettiğiniz bu izinleri kullanmanız gerekiyor. İşverenlerinde bu izinleri, devam eden yılın sonuna kadar işçilerine kullandırması esas alınır. Örnek olarak, 2015 yılı için tanınan izin hakları, en geç olmak şartı ile 2016 Aralık ayının son gününe kadar kullandırılması gerekmektedir. Peki, işveren tarafından bu izinlere imkân sağlanmıyorsa ne yapmak gerekiyor?
Kullanılmayan izinler, çalışan kişi için birikmesi temel esastır. Elbette ki biriken izinleri, işverenin talimatı doğrultusunda toplu olarak da kullanmak mümkün olsa da genel olarak bu adımı atmıyorlar. Sonrasında ise işten çıkış tarihlerine yakın olarak ücretli olarak izne çıkartılıyor çalışanlar. Ya da direkt olarak izinler ücretlerini hakkı olan kişiye ödemek durumunda kalıyorlar.
Yıllık izinler zaman aşımına uğrar mı?
Yıllık izinler, zaman aşımına uğramıyor ya da izinler yanmıyor. Örnek olarak, 20 yıldır bir kurumun çalışanısınız. Bu durumda işten ayrıldınız ve içeride 20 yılın yıllık izinleri duruyor. Böyle bir durumda, işten ayrıldığınız tarih ele alınarak, 5 yıl içerisinde mahkeme yolu ile bu izinlerin ücretleri işveren kişiden talep edilebilir. İşçi ve çalışan hakları ise bu ücretlerin toplu ödenmesi ile alınarak, mağduriyet giderilir. Mahkeme kararı ile talep edilen bu ücretler ise Yargıtay 7 Hukuk 2014/ 12970 E. İle tanımlanmaktadır.
Yıllık izin ücreti nedir?
Genel olarak, yıllık izin ücreti nedir gibi sorulara yukarıda yer alan paragraflarda yer vermiş olsak da kısaca bir tanım ile şu şekilde bahsedilebilir.
- Kişinin, çalışma hayatı boyunca, hizmet verdiği yıl esas alınarak, yukarıda yer alan başlıkta ki gibi yıllık izin hakkı doğmaktadır
- Çalışma sürelerine bağlı olarak ortaya çıkan bu izin hakkı doğrultusunda, kullandırılmayan izinlerin ücretleri, yıllık izin ücreti olarak tanım buluyor
- Yıllık izin ücretleri ise, genel olarak kişinin işten ayrılması halinde, 25 yıllık bir çalışan için, 5 yıl içerisinde mahkeme yolu ile alınabilmektedir.
- Çalışma hayatı boyunca haklardan doğan yıllık izinler, yanmıyor ya da zaman aşımına uğramıyor. Her ne kadar her yıllık izni, bir sonraki yılın son ayına kadar kullandırılması esas olsa da kullandırılmayan izinler ücrete çevrilerek, işçi ve çalışanlara sunulması gerekmektedir.
Almadığınız haklar için bir imza atmayın!
Genel olarak, işçilerin haklarından vazgeçmelerini esas alan bazı işletmeler, maalesef işçi haklarına önem vermiyorlar. Bu durumda, kullanılmayan izinler ve kullanılmayan haklar için, birkaç sözleşme maddesi ile imzalattıkları belgeler ile, haklardan vazgeçilmesini sağlamaktadır. Eğer ki, izinlerinizi kullandıracağız, ücretlerini ödeyeceğiz gibi ibareler ile herhangi bir belgeye, izin kullanmadığınız halde, imza atmanızı talep ederlerse, böyle bir uygulamadan kaçınmanız tavsiye edilmektedir. Eğer ki, içeride birikmiş olan tüm izin haklarımı kullandım, ücretini aldım ve işyerinden alacağım hiçbir hakkım yok gibi bir belgeye imza atarsanız, işten ayrıldığınızda haklarınızı almanız tamamen iş verenin vicdanına kalmış bir durum olacaktır. Bundan kaynaklı olarak, yıllık izin ücretlerini almadığınız durumlarda ya da izinlerinizi kullanmadığınız hallerde, böyle bir belgeye imza atmaktan kesin olarak kaçınmanız gerekir. Aksi taktirde tüm haklarınızı kullanmış gibi göstererek, sizlerin haklarının üzerine konmuş olacaklardır.
Yıllık izin ücreti hesaplama
İşçi ve çalışanların, yıllık ücreti nasıl hesaplanır sorularına kısa bir yanıt olarak, şu açıklamaları yapabilmemiz mümkün olmaktadır.
İlk olarak, bilinmesi gerekiyor ki, ilçelerin içeride birikmiş olan izinlerini kullanması için, işten ayrılırken ücretin esas alındığı önemlidir. Yani, izin kullanma zamanlarınızda sizlerin brüt ücreti 5000 TL ise ve işten ayrılırken brüt ücretiniz 7000 TL bir değere ulaşmış ise, yıllık izin ücreti hesaplama işlemleri, yeni brüt değeri olan 7000 TL üzerinden hesaplanmalıdır. Elbette ki getirilen yeni yasalara göre bu hesaplama işlemlerinde farklılık görebilmekte mümkün oluyor.
İşçinin aldığı brüt ücret ilk olarak 30’ a bölünerek, günlük ücretler hesaplanmaktadır. Günlük ücret ise, kullanılmayan izin günü sayısı ile çarpıldıktan sonra, toplam olarak yıllık izin ücreti hesaplanır. Hesaplanan tutar sonrası, elbette ki bazı yasal kesintilerin olması da mümkündür. Kısaca, yıllık izin hesaplama bahsettiğimiz şekilde gerçekleştirilmektedir.
İhbar süreci ve yıllık izin ilişkisi
Bildiğiniz gibi, işten ayrılmak için, sizlerin çalışma sürelerinize bağlı olarak bir ihbar süreciniz bulunuyor. Yani, bir işten ayrılmak için, direkt olarak istifanızı vererek, çıkıp gitmeniz mümkün değildir. Belirlenmiş ihbar sürecinde, işletmeyi bilgilendirmeniz ve bu süreç içerisinde işyerinde aktif olarak rol oynamanız gerekmektedir. Peki, ihbar sürecinde yıllık izin kullanmak mümkün mü?
Eğer ki, içeride kullanılmamış yıllık izin var ise, işten ayrılma süreci başlamadan önce en doğru olanı, yıllık izinlerin öncelikle kullandırılmasıdır. Yıllık izinler kullandırıldıktan sonra ise ihbar süreci başlatılmalıdır. Bu sayede hem işçi hem de işveren mağdur olmadan, işçi yeni iş arayışında olur ve işveren de günün belirli dönemlerinde çalışanından faydalanarak, işlerin aksamasını engeller. Yine bu süreç için, aynı departmanda çalışacak olan yeni bir çalışan arayışı da işletme tarafından gerçekleştirilecek olurken, olası problemler ve iş aksaklıkları da ortadan kaldırılmış olacaktır.
Web adresimiz üzerinden, çalışanların haklarından doğan izinler, izin süreleri ve ücretleri hakkında tüm diğer bilgilere, yine diğer başlıklarımız altından ulaşabilmeniz mümkündür. Bu içerikler, bilgilendirme amaçlı olup, güncel resmi nitelik taşımamaktadır.
